'Andere teelten' is een opgeleverd artikel afkomstig van het project Masterclass Optimaliseren Eiwitkringloop.

Het percentage eiwit van eigen land beïnvloed je onder andere door een koe eiwit beter te laten benutten én door, in verhouding tot krachtvoer, meer eiwit te telen van eigen land. Deze teelt bestaat vaak uit gras. Maar ook alternatieve (eiwitrijke) gewassen worden als oplossing gezien.

Eiwitrijke gewassen in Nederland

Om een hoger aandeel eiwit van eigen land te halen kan gekozen worden om alternatieven eiwitrijke gewassen te telen. In Nederland staat luzerne nog altijd met stip op nummer 1 als alternatief eiwitrijk gewas. Maar ook sojabonen en veldbonen worden steeds populairder.

Alternatieve eiwitrijke gewassen zijn echte akkerbouwgewassen en vragen om tijd en aandacht. Daarbij is het een uitdaging om met deze gewassen voldoende opbrengst (ton DS) te halen in vergelijking tot gras. Mark van den Broek van VisscherHolland zette de kosten en opbrengsten eens op een rij. Met name de teelt van lupine, soja en erwten zijn (nog) niet rendabel in Nederland. Via veredeling zal hier een slag gemaakt moeten worden.

Rode en witte klaver doen het daarentegen wel erg goed vertelt Mark. Verschil in eigenschappen tussen rode en witte klaver zit hem met name in het blad, uitlopers, groeipunten en het binden van stikstof. Witte klaver bindt gemiddeld 150 kg stikstof per hectare, rode klaver tot wel 350kg. Hierdoor levert een klaverrijke grasmat een besparing van kunstmest op.

Rode klaver heeft een behaard blad, geen uitlopers en hoge groeipunten. Rode klaver is wat moeilijker te plukken voor een koe en hierdoor zal een koe tijdens het weide sneller kiezen voor vers gras. Daarnaast bevat rode klaver hoge groeipunten en is het stengelig waardoor dit gewas meer geschikt is voor maaien dan voor weiden. In het graslandbeheer is het belangrijk om je te concentreren op het behouden van rode klaver in een perceel. De belangrijkste reden voor het verdwijnen van rode klaver is een te hoge stikstofgift in combinatie met een grasmat die zich te vroeg in het voorjaar ontwikkelt. Daarnaast heeft langdurig beweiden op percelen met rode klaver ook een nadelig effect op het behoud van rode klaver. Ondanks goed management zal rode klaver uiteindelijk toch uit percelen verdwijnen. Wanneer dit gebeurt is afhankelijk van het ras.

Bij witte klaver is overwoekering juist een punt van aandacht. Witte klaver heeft een kaal blad, uitlopers en lage groeipunten. Hierdoor geschikt voor beweiden en blijvend grasland. Witte klaver is daarnaast ook in staat om kale plekken in een grasland op te vullen.

Overwoekering met witte klaver is meestal een gevolg van het weghalen van de concurrentiedruk door diep en frequent maaien al dan niet in combinatie met een vroege eerste snede. Gras in een mengteelt is in het voorjaar veel vroeger actief dan witte klaver. Door de eerste snede vroeg te maaien neem je de concurrentiedruk voor de witte klaver weg. Ook heeft witte klaver weinig last van diep maaien, in tegenstelling tot de meeste grassen. Advies is maaien op 7-8cm. Frequent maaien is tot slot ook van invloed op de concurrentie.

Eiwit benutten doormiddel van alternatieve gewassen

Naast het telen van meer eiwit van eigen land in de vorm van ruwvoer kun je ook kiezen voor een alternatief gewas als krachtvoervervanger. Door het zelf telen van krachtvoer verminder je de aankoop van krachtvoer wat een positief effect heeft op zowel de portemonnee als het percentage eiwit van eigen land.

Alternatieven gewassen kunnen daarnaast ook een uitkomst bieden om door middel van energie eiwit uit ander teelten beter te benutten. Voederbieten zijn hier een mooi voorbeeld van. Dit alternatief gewas is energierijk en erg smakelijk. Door de smakelijkheid wordt daarnaast ook de voeropname gestimuleerd. Dit alles maakt voederbieten een prima gewas om door middel van energie eiwit uit onder andere gras of klaver te benutten.

Andere alternatieven om eiwit uit je rantsoen beter te benutten zijn CCM en MKS. Door middel van de hoge zetmeelgehalte zijn beide goede krachtvoervervangers en dragen ze bij aan de benutting van het eiwit.